Инсон ҳаёти давомида турли хил касалликларни бошидан кечириши мумкин. Баъзи инсонларда хавфли касаллик ҳам енгилроқ ўтиши мумкин. Баъзиларда эса бунинг акси. Бизнинг касалликка қарши курашишда ҳужайра ва тўқималаримизнинг ўрни беқиёсдир.
Патоморфология — тўқималар ва органларни, шунингдек, касалликнинг кечиши ва ривожланиши натижасида уларда содир бўладиган морфологик ўзгаришларни текширишни ўз ичига олади. Шундай қилиб, патоморфология касаллик жараёни ҳақида муҳим маълумот беради. Шу сабабли, у кўплаб касалликларни ташхислашда муҳим элемент бўлиб, неопластик касалликларни ташхислашда жуда фойдали бўлиб чиқади.
Патоморфологик текшириш нима?
Патоморфология ривожланаётган касаллик туфайли тўқималар ва органларда содир бўладиган ўзгаришларни ўрганувчи фан. Бу касаллик ҳақидаги кенгроқ фаннинг бир қисмидир патология (юнон тилидан: патҳос – касаллик, логос – фан). Бу кўплаб касалликларни, айниқса саратон касаллигини ташхислашнинг ажралмас қисмидир. Кўп ҳолларда диагностика патоморфологик тиббий ҳолатни аниқлаш жараёнида муҳим ҳисобланади.
Бемордан тўқима ёки ички органни (бу операция вақтида амалга оширилиши мумкин) олиб, кейин уни ёруғлик микроскопи ёрдамида текширишдан иборат. Тўқималардаги ўзгаришларга асосланиб, мутахассис ўзи билан шуғулланадиган ўсимта турини таний олади. Ушбу тадқиқот учун рецепторлар ва антиженлер, шунингдек, махсус тайёрланган реагентлардан фойдаланиш бу жараёнда ёрдам беради. Бу барча тафсилотларни тан олиш кейинги даволаш жараёнида муҳим аҳамиятга эга. Натижада, бемор тезда онколог томонидан махсус даволаш усуллари билан даволанади.
Патоморфология турли тадқиқот усулларидан фойдаланади. Буларга: биопсия, микроскопия, телемедицина, ситокимё, гистокимё ва молекуляр биология киради. Биопсия у кейинчалик кузатиш ва текшириш объэкти бўлган тўқималарнинг бўлакларини йиғишдан иборат. Бир нечта турларни ажратиш мумкин биопсия. Олигобиопсия бронкоскопия, колоноскопия ёки гастроскопия пайтида бажарилиши мумкин бўлган махсус форсепс билан материални йиғишдан иборат. Асосий игна биёпсияси ўз навбатида, у баъзи буйрак ва жигар касалликларини, шунингдек, кўкрак ёки простата безини таъсир қиладиган саратон касалликларини ташхислашда қўлланилади. Охирги без бўлса, у анус орқали амалга оширилади. У тўқималарнинг бир қисмини гистопатологик баҳолашга асосланади. Бу музлатилган синов сифатида танилган, чунки материал музлатилган бўлиб, уни кичикроқ бўлакларга бўлишга имкон беради.
Нодира ЛАТИПОВА,
РИО ва РИАТМТВФ лаборанти.