Жигарнинг буткул ишдан чиқишига олиб келадиган цирроз касаллиги нафақат спиртли ичимликка муккасидан кетган кишилар, балки бошқаларда хам кузатилиши мумкин.
Таҳлилларга кўра, хар йили дунёда 1 миллиондан зиёд киши ушбу хасталик оқибатида ҳаётдан кўз юмади. Цирроз бу исталган сурункали жигар касаллигининг энг сўнгги босқичи. Бунда инфекция спиртли ичимлик ва бошқа сабаблар таъсири остида жигар ҳужайралари ўлади ва ўрнини бириктирувчи тўқималар эгаллайди. Оқибатда жигар ўз вазифасини бажара олмайди, ички қон айланиши ишдан чиқиб, жигар етишмовчилиги ривожланади.
Цирроз ривожланишига нима сабаб бўлади?
80% ҳолларда цирроз спиртли ичимлик сабаб келиб чиққани билан айрим пайтларда уни оғзига олмаган одамда ҳам касаллик кузатилиши ва бунга қуйидагилар сабаб бўлиши мумкин:
- Сурункали вирусли гепатит (В,С);
- Ўт йўли касалликлари;
- Дорилардан ва кимёвий заҳарланиш;
- Рационда оқсил ва витаминларнинг сурункали танқислиги;
- Моддалар алмашинуви билан туғма жиддий муаммолар борлиги.
Касаллик уч босқичда бўлади:
Биринчи босқичда касалликни фақатгина таҳлиллар билан аниқлаш мумкин. Билурубин миқдори ортиб, протромбин кўрсаткичининг миқдори пасаяди. Агар биринчи босқичда аниқланса, парҳез ва турмуш тарзини ўзгартириш билан, унинг ривожланишини секинлаштириш мумкин.
Иккинчи босқичда ҳам касалликнинг ривожланишини секинлаштирса бўлади.
Қуйидаги симптомлар кузатилганда зудлик билан шифокорга мурожаат қилиш керак: - Ҳолсизлик;
- Апатия (лоқайдлик);
- Бош оғриши;
- Кўнгил айниши;
- Диарея;
- Ўнг қовурға остида дискомфорт;
- Бурун қонаши;
- Милкларнинг қонаши;
- Соч тўкилиши.
Учинчи босқич терминал ҳолат ҳисобланади.
Бунда фақат бириктирувчи тўқималардан иборат бўлиб қолган жигар бирорта ҳам вазифани бажара олмайди ва циррозга хос кенг тарқалган симптомлар: тери сарғайиши, қоринни шишиши ва катталашиши, юз ва оёқлар шишиши кузатилади.
Ушбу касалликни даволашнинг ягона радикал усули — жигар кўчириб ўтказиш ҳисобланади.
Рус гепатологи Елена Бутенко бу касаллик ҳақида тўхталар экан, тирноқларда оқ доғлар ва чизиқлар пайдо бўлиши, кафт ва оёқ остидаги ёрқин қизаришлар жигар циррози аломатидир деб таъкидлайди.
Шунинг учун аввало ҳамма касалликлар қатори бу касалликни ҳам олдини олиш учун, албатта соғлом турмуш тарзига қатъий риоя қилиш керак.
Дилбар Зиябиндинова,
шаҳар 2-Оилавий поликлиникаси
умумий амалиёт шифокори.