Эхиноккоз— Echinococcus granulosus оиласига мансуб гижжанинг личинкалик босқичининг одамнинг турли аъзоларида ривожланишидан келиб чиқадиган касаллик тури ҳисобланади. У турли аъзоларни бирламчи ва диссеминация йўли орқали зарарлаши мумкин. Гижжанинг энг кўп учрайдиган локализацияси бу жигар ва ўпкадир. ЖССТ маълумотларига кўра, ҳар йили эхиноккоз билан ер юзида 1 млн.дан ортиқ киши зарарланган. Эхиноккоз сабабли ҳар йили ўтказиладиган операциялар сони 1000 тадан 1500 тагачани ташкил қилади.
Эхиноккоз одамга ҳайвонларнинг гельмент тухумлари тушиб, зарарланган озиқ-овқат ва сувлари орқали юқади. Бундан ташқари ифлосланган қўйлар юнгини олганда ҳам юқиши мумкин. Бу касаллик одамдан одамга бевосита юқмайди. Эхиноккоз билан бошқа ҳайвонларга, эхиноккоз билан оғриган жониворлар, асосан ит ахлати тушиб ифлосланган ўт, ем-хашак ва сув орқали юқиши мумкин.
Эхиноккок тухуми одам, уй ҳайвонлари ичагидан қонга ўтади, қон билан жигар, ўпка, бош мия ва бошқа аъзоларга бориб, у ерда эхиноккок пуфакчаси — кистага айланади. Агар киста кўп хонали бўлса, уни альвеококкоз дейилади. Кисталар катталашиб, атрофидага тўқималарни сиқиб қўяди, натижада аъзо атрофияга (кичрайиши) учраб, фаолияти бузилади. Агар у ёрилса, ичидаги суюқликнинг бутун организмнинг заҳарланишига, аллергияга олиб келади. Уларнинг ёрилиши ҳаёт учун хавфлидир.
ПРОФИЛАКТИКАСИ
Касалликка чалинмаслик учун уй ҳайвонларини тўғри парвариш қилиш, уларни вақтида ветеринария назоратидан ўтказиб туриш, шахсий гигиена қоидаларига амал қилиш лозим. Болаларни кўчадаги дайди итлар билан ўйнашига йўл қўймаслик керак. Эхиноккоз билан кўпроқ қишлоқ аҳолиси ёки итлар билан мулоқотда бўладиган шахслар зарарланади. Болалар доимо қўлларини ва ҳар хил буюмларни оғизларига солади, булар гижжа тухумлари билан ифлосланган бўлиши мумкин. Болаларда гигиеник кўникмаларини шакллантириш муҳим аҳамиятга эга.
Бахтинисо МАДАМИНОВА,
шаҳар 2-оилавий поликлиникаси умумий амалиёт шифокори.